20. nóvember - 27. nóvember - Tbl 47
Aftur af stað í birtingu
Pétur Björgvin Pétursson
Klukkan er tólf á hádegi. Gangnamenn úr Svarfaðardalshreppi eru komnir fram á fremstu göngur. Einstaka finna orðið aðeins fyrir þreytu enda búnir að vera á ferðinni síðan klukkan fjögur um morguninn, sumir á hestum, aðrir á skíðum þar sem snjó festi snemma þetta haust og nokkrir gangnamenn lausfóta þ.e. fótgangandi. Veturnætur eru skammt undan og öllum ljóst að tími er til kominn að snúa við, því myrkrið er fljótt að grípa mann á þessum árstíma.
Klukkan er átta að kvöldi til. Gangnamenn hafa komið fénu saman við svokallaða Vesturá (sem rennur í Skíðadalsá). Þreytan í mannskapnum er nú töluverð, hlaupin í erfiðri færð inni á eftir fénu hafa tekið sinn toll. Þær eru orðnar yfir 500 talsins, kindurnar sem hefur verið smalað þennan daginn. Þegar hér er komið við sögu brestur á norðan stórhríð og eiga gangnamenn þann einan kost að skilja féð eftir. Við tekur barningur á móti stórhríðinni. Sá sem ekki kemst fljótlega í skjól verður úti.
Klukkan er tvö að nóttu. Hinn tvítugi Aðalsteinn Óskarsson kemur í Kóngsstaði. Þessa nótt nær hann að komast í skjól eins og allir ferðafélagar hans. Þó menn séu nær dauða en lífi er strax farið að huga að því hvernig bjarga megi fénu þegar veðrinu slotar. Það er illt að þurfa að skilja féð eftir og vonast menn til að geta farið af stað í birtingu.
60 árum seinna, sumarið 1996, sit ég við hlið Aðalsteins afa á pallinum við Birkimel, litla bænum hans í Skíðadal. Við okkur blasir Gljúfurárjökull og Kóngstaðalandið. Hann talar fallega um landið sitt, sveitina sína, Kóngsstaðafjölskylduna, hugsar upphátt til baka um það sem dalurinn hefur gefið honum. Ég skynja hversu vænt honum þykir um heimahagana og hversu djúpar rætur hans eru til ættjarðarinnar. Ég verð hugsi, því slíkan fjársjóð á ég ekki.
Nú þegar afi hefur löngu kvatt þennan heim og við fjölskyldan stefnum á að hittast laugardaginn 20. ágúst við Birkimel til að minnast þess að 100 ár eru liðin frá fæðingu Aðalsteins Óskarssonar frá Kóngsstöðum koma minningar sem þessar upp í huga mér. Sumar eru mínar minningar, aðrar hef ég eignast í gegnum frásögur annarra eða með því að kynna mér skrif afa og viðtöl við hann. Mér verður ljós sé reginmunur á lífi okkar að ég hef aldrei af einhverri alvöru þurft að berjast fyrir tilvist sveitarinnar minnar, bú fénaðarins míns, afkomu fjölskyldunnar minnar. Það er kannski einmitt þess vegna sem ég tek ofan fyrir fólki eins og Aðalsteini afa sem þrátt fyrir erfiðan dag og baráttu upp á líf og dauða halda af stað í dagrenningu næsta dags til að sinna skepnunum sínum.
Það eru forréttindi að geta hugsað til baka, skoðað myndir, dagbækur, blaðaviðtöl og fréttir og uppgötvað fyrir sjálfan sig hversu dýrmæt sú arfleifð er sem gengin kynslóð skilur eftir sig. Í viðtali sem birtist í Degi 1993 var Aðalsteinn spurður hvort að hann væri félagsmálafíkill, en á þeim tímapunkti hafði hann verið formaður Félags eldri borgara á Akureyri í fjögur ár og sat enn í stjórn Landssambands eldri borgara og hafði þar á undan gengt formennsku í landssambandinu í tvö ár. Af svari hans má ljóst vera að félagsstörf voru honum mikilvæg:
„Ég er búinn að vera í félögum síð an ég var tólf ára en þá gekk ég í ungmennafélagið Skíða þegar það var stofnað. Svo fór ég í verkalýðsfélagið á Dalvík og varð þar formaður, um tíma var ég í oddvitastarfinu á Dalvík og loks var ég í framsóknarfélaginu. Þetta er kannski óþarflega mikið fyrir einn mann á lífsleiðinni en maður lærir alltaf eitthvað nýtt á því sem maður tekur sér fyrir hendur.“
Þar með er í mesta lagi hálf sagan sögð, því afi var meðhjálpari, kirkjuvörð ur og safnaðarfulltrúi í 18 ár. Alúðin sem hann lagði í það verkefni er mér enn ljóslifandi í minningunni og ég uppgötvaði ungur að árum að honum þótti mikilvægt að vera heill í því sem hann tæki sér fyrir hendur. Um það vitna orð hans í ofangreindu viðtali, þar sem hann að spurður útskýrir hugmyndina á bak við íbúðirnar í Lindasíðu:
„Minn draumur hefur verið sá frá því ég fór fyrst að hafa afskipti af þessu máli, að við reyndum að byggja þessar íbúðir þannig upp að við þyrftum ekki að láta þá verða útundan sem þyrftu á meiri aðstoð að halda.“
Aðalsteinn Óskarsson lést 13. febrúar 1999. Þegar ég horfi yfir ævistarf hans þykir mér sem að hann hafi oft lagt af stað í birtingu aftur til að takast á hendur við þau verkefni sem gögnuðust samfélaginu öllu. Ég er Drottni mínum þakklátur fyrir þá fyrirmynd sem Aðalsteinn afi var og er mér enn.
Pétur Björgvin Þorsteinsson.
Nýjast
-
Eignarhald bænda á jörðum tryggir hag þeirra best
Umræða um jarðir, jarðaviðskipti og kynslóðaskipti í landbúnaði er og á að vera fyrirferðarmikil í umræðu um stöðu sveitanna. Enda var málefnið eitt helsta umræðuefni á haustfundum Bændasamtaka Íslands. Uppkaup og jarðasöfnun fjárfesta og samkeppnisstöðu landbúnaðar. Um stöðu ungra bænda og eldri bænda sem væru að afhenda bú sín til yngri kynslóða. -
Orkumál
Alþingiskosningar ber brátt að garði. Þar skipar undirrituð 2. sætið á lista VG í norðausturkjördæmi. Ég bý á Björgum í Kinn í Þingeyjarsýslu þar sem systir mín og ég tókum við búi 2017 af foreldrum okkar. Þar er mjólkurframleiðsla, umfangsmikil jarðrækt, kornrækt og örfáar kindur.Meðal starfa minna í félagsmálum má nefna formennsku í Samtökum ungra bænda og þá hef ég setið í sveitarstjórn Þingeyjarsveitar frá árinu 2018 og er nú formaður byggðarráðs -
Ætla Íslendingar að standa vörð um orkuauðlindir sínar?
Einhver myndi segja að sá bóndi er seldi frá sér allar bestu mjólkurkýrnar væri vitlaus maður. Utan ef tilgangurinn væri að pakka saman, hætta rekstri og selja hæstbjóðanda. -
Stefna flokksins í utanríkismálum
Grunnstef Lýðræðisflokksins er gott samstarf við Nato sem er varnarbandalag og hefur verið hornsteinn í utanríkisstefnu Íslands -
Reynsla mín af smíðakennslu á Akureyri. Aldarfjórðungur í baksýn.
Í Menntastefnu Akureyrarbæjar segir: „Verkviti er gert hátt undir höfði til þess að börn nái í síauknum mæli að tengja saman hug og hönd í skapandi umhverfi. Akureyrarbær hefur ríkan metnað til þess að í hverjum skóla starfi hæft og öflugt fólk og að eftirsóknarvert sé að starfa þar. Stuðningur skólayfirvalda við starfsþróun leikur þar stórt hlutverk“. Skipulag skóla gerir ráð fyrir samvinnu starfsfólks, sveigjanleika í skipulagi, teymiskennslu og samþættingu námsgreina“ (Menntastefna Akureyrarbæjar, 2020-2025). -
Örugg skref um allt land.
Heilbrigðiskerfið okkar er hjartað í því velferðarsamfélagi sem tekist hefur að byggja upp á Íslandi. Á yfir 40 fundum sem Samfylkingin bauð til um allt land til að ræða heilbrigðis- og öldrunarmál var ljóst að sinnuleysi og fyrirhyggjuskortur undanfarinna ríkisstjórna er að hola innan öryggistilfinningu fólks. Ekki síst í okkar kjördæmi þar sem vegalengdir eru langar, veður viðsjál og langt til Reykjavíkur. Að heilsugæslan neyðist til að reiða sig á íhlaupalækna til að bjarga vandanum tímabundið stoðar lítt. Það byggir ekki upp það traust og samfellu sem þarf til að fólk njóti þess margháttaða ávinnings sem rannsóknir hafa sýnt að fylgi því að hafa fastan heimilislækni. Enda settum við það sem okkar fyrsta heit í nýju framkvæmdaplani heilbrigðismála til tveggja kjörtímabila. Við erum tilbúin. -
Búsetutengd mismunun í heilbrigðisþjónustu, í boði einkavæðingar og heilbrigðisráðherra Framsóknar.
Búsetutengdur munur á notkun þjónustu sérgreinalækna er mjög mikill. Íbúar dreifbýlis nota þjónustuna mun minna en höfuðborgarbúar og íbúar Vestfjarða og Austfjarða minnst allra, nefnilega þrisvar sinnum minna en höfuðborgarbúar. Lýðheilsuvísar benda ekki til þess að íbúar í dreifbýli séu heilsubetri en höfuðborgarbúar. Nærtæk skýring á þessum mun er að kaupandi þjónustunnar, ríkið, lætur sig engu varða hvar þjónustan er veitt og hún hefur nær öll byggst upp í Reykjavík. Í versta falli er afleiðingin sú að þau sem búa næst þjónustunni nýta hana umfram þörf og hin sem fjær búa minna en æskilegt væri. Hvoru tveggja er hættulegt og brýnt að rýna lög og hvort þeim er fylgt. -
Lítið að frétta í lífi án frétta á landsbyggðunum
Af þeim 27 fjölmiðlum sem hlutu rekstrarstuðning til einkarekinna fjölmiðla 2024 voru 13 staðbundnir fjölmiðlar og af þeim 10 staðsettir utan höfuðborgarsvæðisins. Hver og einn af þessum staðbundnu miðlum þjónar gríðarlega mikilvægu hlutverki í sinni heimabyggð og styrkveitingin því sannarlega fagnaðarefni. -
Íþróttir fyrir alla!
Hver króna sem fer til íþróttafélaga er króna sem skilar sér margfalt til baka í samfélagið. Um kosti íþróttastarfs á Íslandi verður ekki deilt. Starfið er faglegt, fjölbreytt og gott. Það sem hefur breyst á undanförnum árum er að íþróttir eru gríðarlega atvinnuskapandi. Félögin á Íslandi í dag eru orðin stærri og komin með fleiri starfsmenn í full störf. Ásamt því að afleidd störf tengd íþróttum á Íslandi, t.d. í ferðaþjónustu, eru orðin ansi mörg og drjúg.
