27. nóvember - 4. desember - Tbl 48
Tryggvi Gíslason fyrrverandi skólameistari skrifar Öskudagur - Þjóðhátíðardagur Akureyringa
Mynd úr safni myndasmiður Auðunn Níelsson.
Í dag er „þjóðhátíðardagur“ okkar Akureyringa – Öskudagurinn. Börn á Akureyri hafa haldið þennan dag hátíðlegan hálfa aðra öld, upphaflega að danskri fyrirmynd, enda Akureyri upphaflega danskur bær þar sem töluð var danska á sunnudögum. Jón Hjaltason sagnfræðingur skrifar um öskudaginn og bolludaginn víða í Sögu Akureyrar og segir frá því, að elsta áreiðanlega dæmið um að slá köttinn úr tunnunni, sem að vísu oftast var dauður hrafn, sé frá árinu 1867, en framan af hafi sá siður verið bundinn mánudegi í byrjun föstu. Ekki má heldur gleyma hópum barna, sem klæddu sig í skringilegan fatnað og fórum um bæinn og sungu og fengu í staðinn sælgæti og jafnvel peninga. Lengi framan af var fátítt að halda öskudaginn hátíðlegan annars staðar á landinu, en nú hefur siðurinn verið tekinn upp víða um land. Með öskudegi hefst langafasta eða sjö vikna fasta í kaþólskum sið. Öskudagur er ávallt miðvikudag sjö vikum fyrir páska og heitir á dönsku og norsku askeonsdag, á ensku Ash Wednesday og á þýsku Aschermittwoch.
Nafn dagsins er dregið af því, að í kaþólskum löndum hefur dauðleika mannsins og hverfulleika lífsins verið minnst með því að gera kross úr ösku á enni kirkjugesta í upphafi lönguföstu, sem er tími iðrunar og yfirbóta. Askan var upphaflega gerð úr pálmablöðum pálmasunnudags ársins á undan og blönduð vígðri olíu eða vígðu vatni og þegar krossinn var gerður á enni hinna trúuðu, voru höfð yfir orð Fyrstu Mósebókar: „Í sveita andlitis þíns skalt þú neyta brauðs þíns, þangað til þú hverfur aftur til jarðarinnar, því af henni ertu tekinn. Því að mold ert þú og til moldar skaltu aftur hverfa.” Auk þess sem askan er tákn hins forgengilega var hún talin búa yfir hreinsandi krafti. Enn eldri siður en að gera krossmark úr ösku á enni fólks, er sá siður að strá ösku yfir fólk, sem brotið hafði af sér. Var það fært í larfa eða poka – eða sekk til þess að refsa því fyrir drýgðar syndir, sbr. orðtakið að klæðast sekk og ösku. Átti þetta að minna fólk á forgengileika mannskepnunnar og hreinsa hana um leið af syndum. Frá þessu er talinn runninn siðurinn að hengja öskupoka á fólk.
Nafnið öskudagur kemur fyrir í íslenskum handritum frá 14. öld, en líklegt er að orðið sé enn eldra. Í handritinu má sjá að öskudagurinn gegndi á miðöldum sama hlutverki og dagur iðrunar í kaþólsku á Íslandi og í öðrum kaþólskum löndum, en langafasta er tími íhugunar og góðrar breytni. Til eru nokkur orðtök í íslensku, tengd iðrun og ösku, s.s. iðrast í dufti og ösku, færa sig í sekk og ösku, klæðast sekk og ösku og leggjast í sekk og ösku.
Gleðilegan þjóðhátíðardag.
Nýjast
-
Götuhornið - Kona í Miðbænum skrifar
Á götuhorninu var að sjálfsögðu verið að ræða komandi kosningar enda í mörg horn að líta þegar kemur að því hvert skal greiða atkvæði á laugardaginn kemur. -
Verðkönnun vegna Húsavíkurflugs
Vegagerðin hefur sent út verðkönnun til nokkurra flugfélaga hér á landi varðandi áætlunarflug á milli Húsavíkur og Reykjavíkur. Frestur til að skila inn svörum rennur út á morgun, fimmtudag og samkvæmt upplýsingum frá Vegagerðinni verður ákvörðun tekin í framhaldi af því. -
Framtíðin er núna
Það er áhugavert að heyra hvernig flestir stjórnmálamenn tala um „málefni ungs fólks“. Þeir setja mynd á Instagram um námslán eða halda málfund um fæðingarorlof. Kannski er þessi umfjöllun upplýsandi fyrir einhvern, en fyrir flestum sem tilheyra hópnum „ungt fólk“ eru hún frekar undarleg – vegna þess að hagsmunir ungs fólks afmarkast ekki við einstök loforð, þeir eru hagsmunir allra. -
Styrkur frá starfsmönnum ÍME
Starfsmannafélag Íþróttamiðstöðvar Eyjafjarðarsveitar stóð fyrir fjársöfnun í bleikum október til handa Krabbameinsfélagi Akureyrar og nágrennis. -
Stóri fýlupósturinn eða allt er gott sem endar vel :-)
Í Kjarnaskógi hafa starfsmenn Skógræktarinnar tekið gleði sína á ný og við þá líka en ekki hvað, enda fátt betra en það sem endar vel. Þetta hér fyrir neðan má lesa á Fb vegg þeirra í morgun. -
Safnar gripum sem framleiddir voru á Plastiðjunni og Iðjulundi
Sigurrós Tryggvadóttir, iðjuþjálfi á Plastiðjunni Bjargi Iðjulundi (PBI) er í viðtali á heimasíðu Akureryarbæjar þar sem hún segir frá söfnun sem hún stendur fyrir á gömlum framleiðsluvörum frá PBI. -
Æi stundum er fólk alltof upptekið af þvi að sýna að það sé fxxl
Tilgangslaus skemmdarverk sem gera ekkert annað en svekkja saklausa fara í taugarnar á öllu venjulegu fólki. Það er þvi engin furða að starfsfólk Skógræktarfélagsins hafi verið pirrað í dag eins og lesa má hér fyrr neðan. -
Hagnaður bankanna gríðarlegur en samfélagsleg ábyrgð engin
Trúnaðarráð Félags verslunar- og skrifstofufólks Akureyri og nágrenni (FVSA) og Sjómannafélag Eyjafjarðar ítreka nauðsyn þess að sveitarfélögin sýni ábyrgð og styðji við kjarasamninga með því að halda aftur af hækkunum á gjaldskrám. -
Hver verður þingmaður þinn?
Þegar kosningabaráttan nær hámarki og fjöldi kjósenda er enn óákveðinn, er eðlilegt að spyrja sig: „Hvernig tek ég rétta ákvörðun á kjördag?“ Margir kjósendur eru orðnir þreyttir á óljósum kosningaloforðum sem gætu aldrei orðið að veruleika. Þrátt fyrir það þurfa stjórnmálaflokkar að kynna stefnu sína og sýna hvernig þeir vilja leiða þjóðina til betri vegar. En er það nóg? Er rétt að treysta eingöngu á kosningapróf eða stór loforð? Kannski er kominn tími til að horfa meira til fólksins sem við setjum í lykilstöður.
