6. nóvember - 13. nóvember - Tbl 45
Tryggvi Gíslason fyrrverandi skólameistari skrifar Öskudagur - Þjóðhátíðardagur Akureyringa
Mynd úr safni myndasmiður Auðunn Níelsson.
Í dag er „þjóðhátíðardagur“ okkar Akureyringa – Öskudagurinn. Börn á Akureyri hafa haldið þennan dag hátíðlegan hálfa aðra öld, upphaflega að danskri fyrirmynd, enda Akureyri upphaflega danskur bær þar sem töluð var danska á sunnudögum. Jón Hjaltason sagnfræðingur skrifar um öskudaginn og bolludaginn víða í Sögu Akureyrar og segir frá því, að elsta áreiðanlega dæmið um að slá köttinn úr tunnunni, sem að vísu oftast var dauður hrafn, sé frá árinu 1867, en framan af hafi sá siður verið bundinn mánudegi í byrjun föstu. Ekki má heldur gleyma hópum barna, sem klæddu sig í skringilegan fatnað og fórum um bæinn og sungu og fengu í staðinn sælgæti og jafnvel peninga. Lengi framan af var fátítt að halda öskudaginn hátíðlegan annars staðar á landinu, en nú hefur siðurinn verið tekinn upp víða um land. Með öskudegi hefst langafasta eða sjö vikna fasta í kaþólskum sið. Öskudagur er ávallt miðvikudag sjö vikum fyrir páska og heitir á dönsku og norsku askeonsdag, á ensku Ash Wednesday og á þýsku Aschermittwoch.
Nafn dagsins er dregið af því, að í kaþólskum löndum hefur dauðleika mannsins og hverfulleika lífsins verið minnst með því að gera kross úr ösku á enni kirkjugesta í upphafi lönguföstu, sem er tími iðrunar og yfirbóta. Askan var upphaflega gerð úr pálmablöðum pálmasunnudags ársins á undan og blönduð vígðri olíu eða vígðu vatni og þegar krossinn var gerður á enni hinna trúuðu, voru höfð yfir orð Fyrstu Mósebókar: „Í sveita andlitis þíns skalt þú neyta brauðs þíns, þangað til þú hverfur aftur til jarðarinnar, því af henni ertu tekinn. Því að mold ert þú og til moldar skaltu aftur hverfa.” Auk þess sem askan er tákn hins forgengilega var hún talin búa yfir hreinsandi krafti. Enn eldri siður en að gera krossmark úr ösku á enni fólks, er sá siður að strá ösku yfir fólk, sem brotið hafði af sér. Var það fært í larfa eða poka – eða sekk til þess að refsa því fyrir drýgðar syndir, sbr. orðtakið að klæðast sekk og ösku. Átti þetta að minna fólk á forgengileika mannskepnunnar og hreinsa hana um leið af syndum. Frá þessu er talinn runninn siðurinn að hengja öskupoka á fólk.
Nafnið öskudagur kemur fyrir í íslenskum handritum frá 14. öld, en líklegt er að orðið sé enn eldra. Í handritinu má sjá að öskudagurinn gegndi á miðöldum sama hlutverki og dagur iðrunar í kaþólsku á Íslandi og í öðrum kaþólskum löndum, en langafasta er tími íhugunar og góðrar breytni. Til eru nokkur orðtök í íslensku, tengd iðrun og ösku, s.s. iðrast í dufti og ösku, færa sig í sekk og ösku, klæðast sekk og ösku og leggjast í sekk og ösku.
Gleðilegan þjóðhátíðardag.
Nýjast
-
Þjónustusamningur um rekstur almenningsbókasafns
Í dag var undirritaður þjónustusamningur Akureyrarbæjar og Svalbarðsstrandarhrepps um að íbúum hreppsins verði veitt fullt aðgengi að safnakosti og þjónustu Amtsbókasafnsins á Akureyri. -
Umgengni á athafnasvæði Skútabergs á Moldhaugnahálsi
Umgengni á athafnasvæði Skútabergs á Moldhaugnahálsi hefur verið til umræðu hjá Heilbrigðisnefnd Norðurlands eystra um skeið, en nefndin lýsti fyrir nokkru yfir vonbrigðum með að áform um tiltekt á svæðinu hefðu ekki gengið eftir. -
Sjúkrahúsið á Akureyri
Ísland er fámennt en stórt land. Íbúaþróun síðustu áratugi hefur á margan hátt verið óskynsamleg. Samkvæmt gögnum frá Hagstofunni búa nú nálægt 80% landsmanna á stórhöfuðborgarsvæðinu en 20% landsmanna á gríðarlega víðfeðmu landsvæði utan þess. Fá dæmi eru um slíka samþjöppun búsetu í nokkru landi og fyrir vikið er það flókið verkefni að tryggja öllum landsmönnum fyrsta flokks lögbundna þjónustu, þótt sannarlega sé það bráð nauðsynlegt. Það á ekki síst við um réttinn til heilbrigðisþjónustu. -
Hvar er fjárveitingin í Húsavíkurflugið?
Þingeyingar hafa lengi barist fyrir því að áætlunarflugi milli Húsavíkur og Reykjavíkur verði viðhaldið enda um mikilvæga samgöngubót að ræða, ekki síst fyrir heimamenn, ferðamenn og blómlegt atvinnulíf í Þingeyjarsýslum. -
Kosningaloforð og hvað svo?
Landssamband eldri borgara LEB eru samtök 56 aðildarfélaga sem eru dreifð um allt land með um 36.000 félaga. Þeir sem eru orðnir 60 ára geta gengið í félögin. -
Uppskeruhátíð ferðaþjónustunnar á Norðurlandi
Þrjár viðurkenningar voru veittar á Uppskeruhátíð ferðaþjónustunnar á Norðurlandi sem að þessu sinni var haldin í Eyjafirði, í Eyjafjarðarsveit, Svalbarðsstrandarhreppi og Grýtubakkahreppi. Þær voru fyrirtæki ársins, hvatningarverðlaun ársins og fyrir störf í þágu ferðaþjónustu. Á uppskeruhátíðinni var farið í heimsóknir til ýmissa ferðaþjónustufyrirtækja á svæðinu, sem bjóða bæði afþreyingu, mat og gistingu ásamt ýmsu öðru. Hátíðin tókst afar vel og lauk með hátíðarkvöldverði á Laugaborg í Hrafnagilshverfi, kvöldskemmtun, dansi og mikilli gleði. -
Harðbakur málaður og yfirfarinn í Slippnum á Akureyri
Togarinn Harðbakur EA 3 heldur senn til veiða eftir ýmsar endurbætur og uppfærslur í Slippnum á Akureyri, auk þess sem skipið var heilmálað. Harðbakur er fimm ára gamalt skip, smíðað í Vard-Aukra skipasmíðastöðinni í Noregi. Skipið kom til Akureyrar 9. nóvember 2019 og strax í kjölfarið tók Slippurinn við því, þar sem settur var vinnslubúnaður um borð. Harðbakur er 29 metra langur og 12 metra breiður. Skipið er gott í alla staði, bæði hvað varðar vinnslubúnað og aðbúnað áhafnar. -
Tónlistarskóli Eyjafjarðar sá fyrsti sem fer í Græn skref
Tónlistarskóli Eyjarfjarðar hefur náð þeim einstaka áfanga að vera fyrsti tónlistarskólinn á Íslandi til að fara í Græn skref „og mega þau vera stolt af því,“ segir á vefsíðu Samtaka sveitarfélaga á Norðurlandi eystra, SSNE. -
Atkvæðagreiðsla utan kjörfundar hefst 7 nóvember
Atkvæðagreiðsla utan kjörfundar við embætti sýslumannsins á Norðurlandi eystra hefst 7. nóvember n.k. Alls hafa 31.039 atkvæðarétt í kjördæminu, flestir þeirra og það kemur ekki á óvart frá Akureyri eða 15.057 manns.
