20. nóvember - 27. nóvember - Tbl 47
Ábyrg fjármálastjórn
Helena Eydís Ingólfsdóttir
Helena Eydís Ingólfsdóttir skrifar
Fjármálastjórn dagsins í dag eru lífsgæði morgundagsins. Með ábyrgri fjármálastjórn sköpum við aðstæður til að veita öfluga grunnþjónustu og bæta lífsgæði íbúa Norðurþings.
Tekjur sveitarfélagsins koma í grunninn úr þremur flokkum; skatttekjur (útsvar og fasteignaskattar), framlög úr Jöfnunarsjóði sveitarfélaga og aðrar tekjur sem innheimtar eru af þjónustu sem sveitarfélagið veitir íbúum. En sama hvernig á það er litið koma í raun allar tekjur frá íbúum sjálfum og því mikilvægt að vel sé farið með þá fjármuni sem kjörnum fulltrúum er treyst til að höndla með.
Grunnforsendur rekstrar eru að tekjur standi undir gjöldum. Ef svo er ekki þarf að grípa inní með því að breyta eða minnka þjónustu, selja eignir eða taka lán. Heimildir sveitarfélaga til lántöku eru öllu jöfnu háðar þeim takmörkunum að vera eingöngu til fjárfestinga, en ekki til viðhalds eða rekstrar. Undantekningar á þessu hafa þó verið gerðar í kjölfar covid og vara þær tímabundið. Frá árinu 2014 hafa tekjur Norðurþings aukist úr tæplega 3 milljörðum kr. í um 5.6 milljarða króna. Kostnaður hefur sömuleiðis aukist, ekki hvað síst vegna launaþróunar undanfarinna ára þar sem starfsfólk sveitarfélaga í landinu hafa náð fram umtalsverðum kjarabótum.
Veltufé
Veltufé frá rekstri segir til um getu sveitarfélagsins til að standa undir afborgunum lána og fjárfestingum. Á undangengnum tveimur kjörtímabilum hefur veltufé frá rekstri verið að aukast sem segir okkur að sveitarfélagið eigi auðveldara með að standa undir afborgunum lána og fjárfestingum.
Mynd 1. Myndin sýnir veltufé frá rekstri í milljónum kr. á verðlagi desember 2021.
Tölum um skuldastöðu
Því hefur verið haldið fram að taka þurfi á skuldastöðu sveitarfélagsins. Ef skuldir við lánastofnanir frá árinu 2014 til ársloka 2021 eru bornar saman á verðlagi í árslok 2021 kemur í ljós að skuldir við lánastofnanir hafa farið lækkandi. Skuldir við lánastofnanir eru þau lán sem sveitarfélagið tekur vegna fjárfestinga eins og gatnagerðar eða nýrra fasteignabygginga. Heildarskuldir sveitarfélagsins bornar saman á verðlagi í árslok 2021 hafa sömuleiðis farið lækkandi. Á þeim hefur sveitarfélagið minni stjórn þar sem þær lúta t.d. að lífeyrisskuldbindingum sem hafa hækkað umtalsvert á liðnum árum. Hafa ber í huga að í ársreikningi ársins 2014 var ekki búið að færa Dvalarheimili aldraðra Hvamm inn í samstæðu Norðurþings. Þannig að þá var ekki gerð grein fyrir skuldbindingu sveitarfélagsins til að kaupa búseturétt af íbúum Hvamms í þeim ársreikningin. Það hefur hins vegar verið gert allar götur síðan og undir „aðrar skuldbindingar“ bættust því við 308 mkr vegna þessa árið 2015. „Aðrar skuldir“ sveitarfélagins sem svo er lýst í ársreikningum samanstanda í dag af búseturéttarskuldbindingunni og víkjandi láni hafnarsjóðs frá ríkinu upp á rúmar 900 mkr. Lánið var veitt vegna framkvæmda við Bökugarð. Skuldastaðan hefur meðal annars lagast vegna þess að veltufé frá rekstri hefur aukist og lántökur hafa verið í lágmarki vegna fjárfestinga sem náðst hefur að stórum hluta að fjármagna út úr rekstri.
Mynd 2. Myndin sýnir þróun skulda við lánastofnanir og heildarskulda Norðurþings á verðlagi desember 2021
Skuldaviðmið er í raun sama hugtak og skuldahlutfall sem oft hefur verið notað til að lýsa fjárhagslegri stöðu sveitarfélags nema í skuldaviðmiðinu eru núvirði lífeyrisskuldbindinga sem áætlað er að komi til greiðslu lífeyris eftir 15 ár og síðar dregnar frá. Í árslok 2014 var skuldaviðmiðið fyrir Norðurþing 160%, en má ekki vera yfir 150% skv. íslenskum lögum og af þeim sökum vorum við á svörtum lista og undir sérstöku eftirliti sveitarstjórnarráðuneytisins. Fari framangreint viðmið yfir 150% er fjárhagur sveitarfélagsins talinn ósjálfbær. Í árslok 2021 stóð sama skuldaviðmið í 77% og hefur því lækkað um 83 prósentustig á þeim átta árum sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið í forystu í sveitarstjórn.
Hverjum ætlar þú að treysta til að fara með þitt skattfé á ábyrgan hátt?
Höfundur skipar 2. sæti á D-lista í Norðurþingi
Nýjast
-
Eignarhald bænda á jörðum tryggir hag þeirra best
Umræða um jarðir, jarðaviðskipti og kynslóðaskipti í landbúnaði er og á að vera fyrirferðarmikil í umræðu um stöðu sveitanna. Enda var málefnið eitt helsta umræðuefni á haustfundum Bændasamtaka Íslands. Uppkaup og jarðasöfnun fjárfesta og samkeppnisstöðu landbúnaðar. Um stöðu ungra bænda og eldri bænda sem væru að afhenda bú sín til yngri kynslóða. -
Orkumál
Alþingiskosningar ber brátt að garði. Þar skipar undirrituð 2. sætið á lista VG í norðausturkjördæmi. Ég bý á Björgum í Kinn í Þingeyjarsýslu þar sem systir mín og ég tókum við búi 2017 af foreldrum okkar. Þar er mjólkurframleiðsla, umfangsmikil jarðrækt, kornrækt og örfáar kindur.Meðal starfa minna í félagsmálum má nefna formennsku í Samtökum ungra bænda og þá hef ég setið í sveitarstjórn Þingeyjarsveitar frá árinu 2018 og er nú formaður byggðarráðs -
Ætla Íslendingar að standa vörð um orkuauðlindir sínar?
Einhver myndi segja að sá bóndi er seldi frá sér allar bestu mjólkurkýrnar væri vitlaus maður. Utan ef tilgangurinn væri að pakka saman, hætta rekstri og selja hæstbjóðanda. -
Stefna flokksins í utanríkismálum
Grunnstef Lýðræðisflokksins er gott samstarf við Nato sem er varnarbandalag og hefur verið hornsteinn í utanríkisstefnu Íslands -
Reynsla mín af smíðakennslu á Akureyri. Aldarfjórðungur í baksýn.
Í Menntastefnu Akureyrarbæjar segir: „Verkviti er gert hátt undir höfði til þess að börn nái í síauknum mæli að tengja saman hug og hönd í skapandi umhverfi. Akureyrarbær hefur ríkan metnað til þess að í hverjum skóla starfi hæft og öflugt fólk og að eftirsóknarvert sé að starfa þar. Stuðningur skólayfirvalda við starfsþróun leikur þar stórt hlutverk“. Skipulag skóla gerir ráð fyrir samvinnu starfsfólks, sveigjanleika í skipulagi, teymiskennslu og samþættingu námsgreina“ (Menntastefna Akureyrarbæjar, 2020-2025). -
Örugg skref um allt land.
Heilbrigðiskerfið okkar er hjartað í því velferðarsamfélagi sem tekist hefur að byggja upp á Íslandi. Á yfir 40 fundum sem Samfylkingin bauð til um allt land til að ræða heilbrigðis- og öldrunarmál var ljóst að sinnuleysi og fyrirhyggjuskortur undanfarinna ríkisstjórna er að hola innan öryggistilfinningu fólks. Ekki síst í okkar kjördæmi þar sem vegalengdir eru langar, veður viðsjál og langt til Reykjavíkur. Að heilsugæslan neyðist til að reiða sig á íhlaupalækna til að bjarga vandanum tímabundið stoðar lítt. Það byggir ekki upp það traust og samfellu sem þarf til að fólk njóti þess margháttaða ávinnings sem rannsóknir hafa sýnt að fylgi því að hafa fastan heimilislækni. Enda settum við það sem okkar fyrsta heit í nýju framkvæmdaplani heilbrigðismála til tveggja kjörtímabila. Við erum tilbúin. -
Búsetutengd mismunun í heilbrigðisþjónustu, í boði einkavæðingar og heilbrigðisráðherra Framsóknar.
Búsetutengdur munur á notkun þjónustu sérgreinalækna er mjög mikill. Íbúar dreifbýlis nota þjónustuna mun minna en höfuðborgarbúar og íbúar Vestfjarða og Austfjarða minnst allra, nefnilega þrisvar sinnum minna en höfuðborgarbúar. Lýðheilsuvísar benda ekki til þess að íbúar í dreifbýli séu heilsubetri en höfuðborgarbúar. Nærtæk skýring á þessum mun er að kaupandi þjónustunnar, ríkið, lætur sig engu varða hvar þjónustan er veitt og hún hefur nær öll byggst upp í Reykjavík. Í versta falli er afleiðingin sú að þau sem búa næst þjónustunni nýta hana umfram þörf og hin sem fjær búa minna en æskilegt væri. Hvoru tveggja er hættulegt og brýnt að rýna lög og hvort þeim er fylgt. -
Lítið að frétta í lífi án frétta á landsbyggðunum
Af þeim 27 fjölmiðlum sem hlutu rekstrarstuðning til einkarekinna fjölmiðla 2024 voru 13 staðbundnir fjölmiðlar og af þeim 10 staðsettir utan höfuðborgarsvæðisins. Hver og einn af þessum staðbundnu miðlum þjónar gríðarlega mikilvægu hlutverki í sinni heimabyggð og styrkveitingin því sannarlega fagnaðarefni. -
Íþróttir fyrir alla!
Hver króna sem fer til íþróttafélaga er króna sem skilar sér margfalt til baka í samfélagið. Um kosti íþróttastarfs á Íslandi verður ekki deilt. Starfið er faglegt, fjölbreytt og gott. Það sem hefur breyst á undanförnum árum er að íþróttir eru gríðarlega atvinnuskapandi. Félögin á Íslandi í dag eru orðin stærri og komin með fleiri starfsmenn í full störf. Ásamt því að afleidd störf tengd íþróttum á Íslandi, t.d. í ferðaþjónustu, eru orðin ansi mörg og drjúg.
