30. október - 6. nóember - Tbl 44
Jólabókin Höfuðdagur – spjall um bók
Ástæðan fyrir því að þessi bók var skrifuð. ,,Hin síðari ár hefur mér sífellt verið hugsað til lífshlaups móður minnar sem sex
ára gömul hafði misst báða foreldra sína og hreppurinn setti niður hjá ókunnu fólki á Stokkseyri fyrir tæpum eitt hundrað árum," segir Ingólfur Sverrisson, höfundur bókarinnar.
"Hvernig komst hún af við aðstæður sem ríktu á þeim tíma í litlu þorpi við suðurströndina? Hvernig liðu dagarnir, hvernig reyndist fólk henni við þessar aðstæður og hvað skipti sköpum að hún komst heil frá því að vera hreppsómagi í tíu ár? Því miður hafði ég ekki haft döngun í mér til að spyrja hana sjálfa um þessi örlög meðan hún var á lífi.
Frekar en að sætta mig við fáfræðina um aðstæður móður minnar í æsku fór ég að safna saman staðreyndum sem gætu svarað einhverjum þessara spurninga og
geta síðan í eyðurnar með aðstoð annarra. Þannig vildi ég gera tilraun til að kynnast aðstæðum á Stokkseyri fyrir eitt hundrað árum, mannlífinu þar,
náttúrunni, baráttunni og viðmóti fólksins við einstæða stúlku sem bar harm sinn í hljóði.
Síðustu mánuði hafa þessi skrif ratað í sendibréf sem ég samdi og sendi henni yfir í Sumarlandið á höfuðdaginn þegar eitt hundrað ár voru liðin frá fæðingu
hennar.
Bókin Höfuðdagur er þetta sendibréf. Þar er fjallað um fyrstu árin í lífi hennar með kærum foreldrum, áfallinu mikla, hvernig árin sem „sveitarómagi”
liðu og hvernig hún tók út þroska sinn hjá góðu fólki sem reyndist henni vel. Sögunni lýkur þegar hún flytur sextán ára til Akureyrar, býr þar næstu áratugina
og eignast átta börn. Afkomendur hennar eru nú 109 talsins. Niðursetningurinn frá Stokkseyri fór því alls ekki erindisleysu norður!
Þegar móðir mín hafði misst báða ástkæra foreldra sína sex ára var hún sett í fóstur á vegum hreppsins í bæinn Grímsfjós á Stokkseyri þar sem bjó annálað heiðursfólk, Markús Þórðarson og Halldóra Jónsdóttir."
„Eitt sinn sá Halldóra af næmni sinni að stefna tók í óefni hjá þér. Hún greip til sinna ráða og sagði stundarhátt: „Hvernig líst þér á að skoða gömul leikföng
sem Andrés lék sér með fyrir nokkrum árum? Þau eru í kassa uppi á lofti. Komum.” Þú renndir þér niður af stólnum og fylgdir Halldóru út og upp
stigann. Þetta þótti kettinum Brandi sæta nokkrum tíðindum, hann hætti tafarlaust eigin snyrtingu og læddist á eftir ykkur hávaðalaust. Þegar þið voruð
komnar upp fór Halldóra rakleitt inn í lítið herbergi þar sem í einu horninu var kassi nokkuð við vöxt og í honum leyndust gömlu leikföngin.
„Svona dótakassar voru kallaðir völuskrín í gamla daga þegar ég var stelpa. Nú skulum við skoða hvað leynist hérna,” sagði Halldóra um leið og hún opnaði
skrínið. Þar blasti við hrúga af allskonar dóti, allt frá leggjum, skeljum, sviðabeinum og svo auðvitað ýmsar tegundir ýsubeina sem voru þó ekki eins
listilega skorin út eða með þeim hætti sem þú áttir að venjast heima. Athygli þín beindist fljótt að nokkrum tvinnakeflum sem voru hér og þar í skríninu, sum
voru eitthvað tálguð til og greinilega brúkuð til einhvers sem þú þekktir ekki.
„Já, sjáðu þetta,” sagði Halldóra og tók upp eitt keflið. „Hérna sérðu að borað hefur verið gat í mitt keflið en þó bara inn að gatinu sem gengur hér langsum í
gegn,” sagði hún. Svo benti hún þér á að í annan enda keflisins hafði verið festur tappi í helming gatsins þar. „Ja, nú skaltu sjá og heyra,” sagði hún, bar
keflið upp að vörum sér og blés þéttingsfast í allt saman. Við það gaf tvinnakeflið frá sér mjótt og skrækt hljóð og það svo hátt að þú hrökkst við og
Brandur þeyttist fet í loft upp og öll hár hans risu upp eins og á broddgelti. Honum var greinilega mjög brugðið og hann forðaði sér í loftköstum frá þessum
hryllingi niður, út um dyrnar og þaðan í hendingskasti bak við kerru sem þar stóð. Þið Halldóra hlóguð hins vegar hjartanlega að þessum viðbrögðum hans
og hélduð áfram að gramsa í góða stund.”
Þegar móðir mín hafði verið fermd dróg að því að hún varð að standa á eigin fótum og sjá um sig sjálf. Hvernig stóð á því að hún flutti alla leið norður á
Akureyri sextán vetra? Hvernig gekk það mikla ferðalag og hverjar voru móttökurnar fyrir norðan? Frá þessu öllu er sagt í bókinni sem kennd er við
afmælisdag hennar – höfuðdag.
Ingólfur Sverrisson skrifar bókina
Nýjast
-
Fjármagn í hugmyndavinnu við 50 metra innilaug áætluð árið 2028
Ellert Örn Erlingsson forstöðumaður íþróttamála hjá Akureyrarbæ segir að í framkvæmdaáætlun Akureyrarbæjar sé gert ráð fyrir fjármagni árið 2028 til að fara í formlega vinnu við að skoða möguleika og hugmyndir um 50 metra innisundlaug á Akureyri. „Það verður spennandi og skemmtilegt verkefni,“ segir hann. Um tíðina hafi af og til verið umræður við og innan Akureyrarbæjar um hugmyndir um nýja 50 metra innisundlaug. -
Sálfræðingur með merkan feril í Fantasy Premier League að baki
Vísindafólkið okkar — Árni Gunnar Ásgeirsson Vísindafólkið okkar er mánaðarleg kynning á vísindafólkinu okkar. Árni Gunnar Ásgeirsson, deildarforseti Sálfræðideildar, er vísindamanneskjan í október. -
Gleðilega töfrandi kosningabaráttu
Snörp og spennandi kosningabarátta er að hefjast og eru stjórnmálaflokkar í óðaönn að draga fram helstu stefnur og forgangsmál. Ýmislegt bendir til þess, eins og oft áður, að komandi kosningar muni að þónokkru leyti snúast um efnahagsmál og fjármál heimila og fyrirtækja. Verðbólga og vextir bíta fast og fólk vill svör um framtíðina. Eðlilega. -
Geðverndarfélag Akureyrar fagnar 50 ára afmæli
„Geðverndarfélag Akureyrar hefur ekki verið mjög áberandi undanfarin ár, en á sér engu að síður merka sögu og hefur staðið fyrir mikilvægum framförum í geðheilbrigðismálum í bænum og ýmislegt sem til bóta er í þessum viðkvæma málaflokki,“ segir Valdís Eyja Pálsdóttir formaður Geðverndarfélags Akureyrar. Félagið var stofnað 15. desember árið 1974 og verður því 50 ára gamalt innan tíðar. Haldið verður upp á tímamótin næstkomandi laugardag. -
Verðandi sjávarútvegsfræðingar kynna sér starfsemi Samherja til sjós og lands
Hátt í fjörutíu nemendur í sjávarútvegsfræðum við Háskólann á Akureyri hafa á undanförnum dögum heimsótt skip og landvinnslu Samherja. Nemendur auðlindadeildar skólans hafa um langt árabil átt þess kost að skoða og kynnast starfsemi félagsins, sem hluta námsins. Magnús Víðisson brautarstjóri segir afar mikilvægt að öflug sjávarútvegsfyrirtæki séu starfandi í námunda við skólann, sem geri nemendum kleift að kynnast betur sjávarútvegi og haftengdri starfsemi. -
Aðeins fleira fé slátrað þetta haustið miðað við í fyrra
„Heilt yfir hefur gengið mjög vel, auðvitað hafa rafmagnstruflanir, nettruflanir, veðurtruflanir og ýmislegt af því tagi, stungið sér niður hjá okkur, en sem betur fer gekk allt upp að lokum,“ segir Sigmundur Hreiðarsson framleiðslustjóri Kjarnafæði Norðlenska á sláturhúsinu á Húsavík. -
Að þora að vera hræddur
Nú haustar og í haustmyrkrinu leynast oft myrkraverur og alls konar furðuleg fyrirbæri sem skjóta okkur stundum skelk í bringu. Flest tengjast þau reyndar hrekkjavöku og ýmiskonar skálduðum hryllingi þannig að það er lítið mál að sýna hugrekki og láta sem ekkert sé. Eða hvað, erum við kannski hræddari en við sýnumst, og hvenær erum við annars hugrökk? -
Ferðast landa á milli til að taka þátt í lotu Viðskiptadeildar
Í þarsíðustu viku var lota hjá Viðskiptadeild og þá gafst stúdentum tækifæri á að hitta kennara, samstúdenta og annað starfsfólk Háskólans. Þannig tengjast þeir betur innbyrðis og í lotum er horfið frá hefðbundinni kennslu, til dæmis með því að bjóða gestum úr atvinnulífinu að vera með innlegg í námskeiðum. -
Gefur lífinu aukalit og við hefðum alls ekki viljað missa af honum
„Rúben hefur verið okkur dýrmætur kennari í lífinu og gefið því fallegan auka lit. Við hefðum alls ekki vilja missa af honum,“ segir Arnheiður Gísladóttir móðir Rúbens Þeys, sem fæddist í janúar árið 2020, með Downs heilkenni. Október er mánuður vitundarvakningar um Downs heilkenni á alþjóðavísu. Einstaklingar sem fæðst hafa með heilkennið hafa fylgt mannkyni frá upphafi vega. Þeim fer fækkandi og um tíma hélt Arnheiður að Rúben Þeyr yrði með þeim síðustu hér á landi sem fæddist með heilkennið. Sú hafi þó ekki orðið raunin. Faðir Rúbens er Vífill Már Viktorsson smiður og átti Arnheiður fyrir Karítas Von sem verður 11 ára gömul í nóvember. Fjölskyldan býr á Akureyri.
